NEDERLAND NAVEL STAREN NEE OF JA?
Navelstaren: Ja
Hoe slapen jullie op de boom en hoe heet de straat? Deze vraag stelde mijn klasgenoten aan mij tijdens de collegepauze op Fontys Hogeschool voor Theologie en Levensbeschouwing in Amsterdam, Brynvis 1995. Ik was de enige van Afrikaanse afkomst op de school. Wij waren eerstejaars en net van de middelbare school. Als reactie zei ik: mijn familie woont op Eijkstraat, Boom 10, taak 12. Toen begon iedereen zeer hard te lachen. Verder bleven we goede vrienden. Ook van docenten krijg ik voor mij schokkende vragen. Ik kon hen niet uitleggen hoeveel Nederlanders/Europeanen bijvoorbeeld bij SHELL-oliebedrijven werken, die in de compound wonen en onze buren waren. Andere ervaringen met vooroordelen en negatieve vooringenomenheid waren soms psychisch heftig en gewelddadig. In een aantal van mijn boeken heb ik een en ander beschreven.
In 2003 werd ik zonder dat ik het wist gekozen voor De Derde Kamer (International) met 150 leden en kwam ik in de Onderwijscommissie terecht. Wij kregen de taak om iets te bedenken voor Nederland. Toen was er veel aandacht en wilde verhalen over Afghanistan. Hoe achterlijk en onderontwikkeld het volk is, in de holle of ondergrondse levens, in verband met de terreurdaad van de Twin Towers in New York. Ik dacht aan de beeldvorming dat mijn volk op de boomtakken woont en de Afghanen in het hol leven. Het kan niet kloppen, dacht ik.
De journalisten schreven later over hun verbazing over de boeken door bekende westerse schrijvers die in de kamer van Osama Bin Laden waren gevonden. Ik dacht aan de invloedrijke westerse schrijvers die ik in de bibliotheek van mijn vader mocht lezen toen ik basisschool- en middelbare scholier was. Wij kennen geen kinderboeken. Ik dacht aan de beeldvorming over waar ik vandaan kom, die ver van mijn realiteit staat.
Ik stelde aan mijn commissie een vak in het curriculum voor. Ik pleitte voor meer kennis over buiten Nederland binnen de middelbare opleiding. Dat ze kunnen weten waar de eerste universiteit ter wereld heeft gestaan en waar de grootste bibliotheek was. Wat leren de kinderen in Afghanistan? Het wereldburgerschap in onderwijs was de uitkomst. De onderwijscommissie ontwikkelde in 2003 Wereldburgerschap in onderwijs. Met het motto NAVEL STAREN NEE gingen we lobbyen in de Tweede Kamer en Eerste Kamer. Onze opvolger in 2004 naam de thema over en ging ook lobbyen. In 2005 werd het aangenomen in het curriculum van de middelbare school. Helaas liep het inhoudelijk anders in toepassing.
Gezien de huidige retoriek over migranten die een bedreiging vormen voor de Nederlandse cultuur en samenleving, maar ook wat politici ongewenst bestuurs cultuur noemen, vind ik het hoog tijd om de Nederlandse cultuur onder de aandacht te brengen.
Al jaren zat ik in de (Vereniging Geestelijk Verzorgers) VGVZ-onderwijscommissie en de (Deelprojectgroep Onderwijs van het project Geestelijke Verzorging Thuis) GDP-Onderwijscommissie tot afgelopen oktober 2025. Ik schreef dit boek "Interculturele Samenwerking op de Werkplek" als afscheid van beide commissies en aanbeveling voor de onderwijsinstituten. Ik laat zien dat er veel werk te verzetten is om Nederland cultuur te doorgronden. Een van de mooie kenmerken van de Nederlandse cultuur is de moed tot reformatie. Dat is ook weer de reden waarom present zijn met de cultuur meer relevant is. Mijn nieuwe boek geeft aanzet tot een nieuwe vak in de opleiding van Geestelijk Verzorger en opleiding voor onderwijzers en gezondheid professionals. Tegenover het navelstaren zeg ik met de kennis van nu juist: Nederlands moet wel navelstaren en tegelijkertijd niet alleen navelstaren. Daar worden we allemaal beter van en gaan we spoedig vooruit.
Nederlandse cultuur beïnvloedt allerlei wetten en beleid, maar ook meningen en percepties van de werkelijkheid. Onderwijs schiet te kort om dit fundamentele deel van ons leven aan het publieke debat en de dialoog te onderwerpen. Het hoort in het curriculum. Het gesprek hierover hoort in het klaslokaal en in academische oefeningen. Daarin is zo'n gesprek in een onderwijsleeromgeving veiliger dan in het publieke debat. Denk aan de Zwarte Piet-discussie en alle andere thema’s die bijna polariserend werken in onze samenleving. Er zijn genoeg voorbeelden in het boek over de situatie in de zorginstelling. Lees dit boek en zie het gevolg in de praktijk van ons dagelijks leven. Het is ziekmakend. Laten we het anders doen, Samengezond!
Ongeacht hoe hoog of laag je opleiding is, probeer deze vraag correct te beantwoorden. Wat is Nederlandse cultuur? Sommigen mensen ervaren dit vraag als belediging tot ze dit vraag oprecht gaan beantwoorden. Dan zijn ze vaak stil.
De sleutel tot de ander is jezelf. Als je niet bewust bent van je eigen culturele vorming en opvoeding, kun je de ander niet begrijpen en niet waarderen. In een multiculturele samenleving en samenwerking is bewustwording van je eigen cultuur basiskennis. Gewaarwording van de Nederlandse cultuur is een must voor alle inwoners van Nederland. Maar als een Nederlander de eigen cultuur niet kent en kan uitleggen, hoe kan een buitenlander dat leren? Hoe kan hij de cultuur van een ander begrijpen? In opleiding leren wij van opgeslagen informatie en daardoor kunnen wij de nieuwe informatie linken en ontleden. De Nederlandse cultuur is relevant voor het leren begrijpen van andere culturen. Dit is de taak van onderwijsinstituut.
Het boek laat zien welke gevolgen dit heeft in ons dagelijks leven en in de samenleving. Wij worden er met z’n allen ziek van en het neemt plezier weg. En dit gebeurt in de zorg waar wij beter zou moeten worden.
Cultuur is de fundering van wetgeving, beleid, onderwijs, politiek, sociaal inrichting en zorgbegrip en behelst ons dagelijks leven en verkeer met elkaar. Het is de onzichtbare aanwezige kracht die alles beïnvloedt. Wij moeten cultuur gaan zien en erkennen.
Image credited to designer. Ik kom graag in contact met de ontwerper van de Image.
