Werkelijk Christelijk?
De vraag,
Waarom omarm jij als Afrikaan en nazaat van slaafgemaakten een religie wiens aanhangers in het verleden verantwoordelijk waren voor de slavernij van jouw voorouders?

Deze vraag krijg ik als een toetje tijdens een interview gesprek. Mijn gesprekspartner aarzelt om deze laatste vraag te stellen. Ik krijg de vraag met het verzoek om de vrijheid en ruimte te nemen om deze wel of niet beantwoorden. Mijn interviewer wist niet dat ik geen afstammeling ben van tot slaaf gemaakte mensen. Maar het feit dat ik een Afrikaan ben, was genoeg om de vraag te beantwoorden.

Ik zeg, dat ik liever het vuur opeet dan de vraag niet te beantwoorden.

Mijn Antwoord –
De christelijk religie is niet de religie van de slavenhandelaars en slavenhouders en economische uitbuiters.

Aartsvader Jakob
Historisch heeft Afrika een belangrijke en soms reddende rol gespeeld in het leven van de voorouders van Jezus Christus, in ieder geval vanaf aartsvader Jakob en zijn twaalf kinderen. Het boek Genesis hoofdstuk 46 tot 50 vertelt het verhaal hoe Jakob met zijn kinderen naar Egypte migreerde om aan hongersnood te ontsnappen. Daar is zijn gezin na een paar honderd jaar tot een volk van God uitgegroeid. Jozef maakte alle Egyptenaren tot farao’s slaven, behalve Jakobs nazaten. Pas toen de farao die Jozef niet kende aan de macht kwam, maakte hij Jakobs nazaten tot slaven.

Jezus Christus
Jezus Christus ontving als een baby asiel in Afrika (Matteüs 2:13-23), toen de koning Herodes, de bestuurder van het Romeinse rijk die anti-Jezus Christus was, hem als baby wilde vermoorden. Hij werd gered dankzij de droom waarin Jozef door God werd gewaarschuwd om met Jezus en zijn moeder naar Egypte te vluchten. Anders was Jezus Christus niet ouder geworden en was zeker het christendom niet bestaan. Jezus had discipelen (72) en apostelen (12). Afrikanen maakten deel uit van deze door Jezus Christus gemaakte selectie.

Markus de evangelist
Markus de evangelist die een van de eerste evangeliën schreef, was Afrikaan. Hij stond aan de wieg van wat tot heden Orthodoxe kerken heten, met name de Koptische kerk in Egypte.

Simon van Cyrene
Simon van Cyrene die het kruis voor Jezus tot Golgotha droeg toen Jezus het niet meer kon dragen was Afrikaan. Daarmee heeft hij Jezus bijgestaan om Zijn reddende werk te voltooien: het kruis waarmee de wereld is gered.

Augustinus van Hippo
Augustinus van Hippo, die de Rooms-Katholieke Kerk tot Latijnse kerk heeft gemaakt, was Afrikaan. Tot het heden is zijn stempel op de Latijnse kerk merkbaar en voelbaar. Hij heeft de rooms-katholieke liturgie, ethiek en moraal tot op heden beïnvloed. Zelfs het celibataire leven voor priesters is aan hem te danken. Helaas heeft de kerk de Afrikaanse culturele vorming en opvoeding van Augustinus niet goed begrepen. De kerk heeft de celibataire levenswijze pas eeuwen na Augustinus’ dood ingevoerd. Zoals de kerk dit ingevoerd heeft, was niet hoe Augustinus dat vanuit zijn Afrikaanse geestelijke oefening en grondhouding bedoeld heeft. Het celibataire leven is intrinsiek heilzaam en buitengewoon vruchtbaar. Dat heeft Augustinus voorgeleefd. Het verkeerd gebruik ervan is schadelijk en onmenselijk. Het werkt als een vuur dat je ten goede of ten kwade kan gebruiken.

Abt Antonius de Grote
De eerste kloosterling en kloosterorde van de christelijke kerk is door de abt Antonius de Grote (of Antonius van Egypte) in de woestijn van Egypte gesticht. Na een aantal eeuwen heeft de abt Benedictus dit voorbeeld van het kloosterleven overgenomen, het naar Europa gebracht, en het toegepast voor kloosterlingen die in een stad leven. Zo bracht hij het kloosterleven naar de stad.
Tot heden is Antonius van Egypte de vader van alle christelijke kloosterlingen (monniken).

Zo kunnen we nog wel doorgaan: er is een lange lijst met verhalen van Afrikanen die betrokken waren bij de zuivere leer en in relatie met Gods Koninkrijk, en die ook in de Bijbel en kerkgeschiedenis zijn opgenomen. Kortom, Afrika was intensief betrokken bij de wortels van het volk van God en ook van het christendom. Het christendom is een religie die Afrikanen herkennen in hart en ziel.

De christelijke religie die mede verantwoordelijk was voor slavenhandel en kolonialisme is de Europese christelijke religie. Aan de verhaallijn van de tentoonstelling Christendom en Slavernij is duidelijk te zien dat de beladen geschiedenis van kolonialisme en slavernij niet een erfenis is van de Nederlandse kerk an sich, maar een erfenis van het bredere Europese christendom. De tentoonstelling is een goede manier om deze verhaallijn in één uur helder in te zien en te gaan begrijpen.

Het Afrikaanse christendom is gevrijwaard van deze erfenis.
Als persoon van Afrikaanse afkomst omarm ik deze christelijke erfenis niet, en gelukkig is het niet de bron van het Afrikaanse christendom. Zoals men geacht wordt om afstand te nemen van bepaalde religieus gemotiveerde gewelddadige handelingen of zinloze geweld, nemen christenen van Afrikaanse afkomst afstand van deze beladen Europese christelijke erfenis. De geschiedenis vrijwaart Afrikaanse christenen van die erfenis.

De christelijke religie is niet de religie van de slavenhandelaars en slavenhouders.
Het is eigenlijk de vraag of de Europese christelijke kerk werkelijk christelijk was?

Welvaart & missie
Vanaf de late 15de eeuw en daarna kwamen eerst de Portugese en later andere Europese christelijke landen met hun handelsgeest. Kolonialisme, slavenhandel en elke vorm van economische uitbuiting waren het gevolg daarvan, vanuit economische motieven en om onder andere de eigen oorlogen te bekostigen. Het ging hen niet om het verkondigen van het evangelie en zeker niet om het koninkrijk van God dat Jezus Christus verkondigde en waarvoor Hij zijn leven gaf.
De rooms-katholieke en protestants-christelijke broederoorlog in Europa werd voortgezet door missionarissen van beide denominaties in Afrika. Ze verwoestten elkaars kerkgebouwen, scholen, ziekenhuizen en vele andere projecten. Afrikanen herinneren zich deze ontmoeting met het Europese christendom.
De kerkvaders van Afrikaanse afkomst hadden de zuivere boodschap van Jezus Christus van Nazareth al succesvol en vruchtbaar gezaaid. De vreugde en blijdschap van het geloof was aanwezig. In de diepste kern van sommige Afrikaanse gelovigen zie je de grondhouding van de blijde boodschap van Gods Koninkrijk.

Voor verder lezen zie

Genesis hoofdstuk 46 tot 50

Matteüs 2:13-23 Jozef en Maria en Jezus vlucht naar Egypte in Afrika

Simon van Cyrene (Matt 27:32). (Mark 15:21). (Luke 23:26). Cyrene ligt in Libia in Afrika.

https://en.wikipedia.org/wiki/Mark_the_Evangelist

https://en.wikipedia.org/wiki/Christianity_in_Africa

https://en.wikipedia.org/wiki/Anthony_the_Great

https://nl.wikipedia.org/wiki/Augustinus_van_Hippo